Komisja Europejska kwotą ok. 300 mln zł dofinansuje trzy projekty Lasów Państwowych, których celem jest wzmocnienie odporności ekosystemów leśnych, zagrożonych postępującymi zmianami klimatu. Dwa z nich to kontynuacja działań związanych z retencjonowaniem wody w lasach – projekty te były prowadzone przez Lasy Państwowe w ubiegłych latach. Natomiast trzeci to całkowicie nowa inicjatywa, dotycząca ograniczania skutków zagrożeń powodowanych pożarami lasów.
Umowy o dofinansowanie wszystkich trzech przedsięwzięć zostaną podpisane jeszcze przed końcem tego roku. Za koordynację działań odpowiadać będzie Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.
Jak uważają naukowcy, skuteczne przeciwdziałanie zmianom w lasach w najbliższych dziesięcioleciach będzie bardzo trudne. Dlatego na znaczeniu zyskują odpowiednio wcześnie podejmowane działania adaptacyjne, które pozwolą zminimalizować konsekwencje zmian klimatycznych. Będą one polegać z jednej strony na zmniejszaniu ryzyka strat wywołanych przez susze i powodzie, a z drugiej – na maksymalnym wykorzystaniu naturalnych właściwości retencyjnych terenu.
Projekty retencyjne będą realizowane w ciągu najbliższych kilku lat przez 157 nadleśnictw położonych na terenie całego kraju. Ze względu na różnorodność prac wchodzących w ich zakres, zależnych od ukształtowania terenu oraz odmiennych potrzeb, wydzielono dwa przedsięwzięcia – odrębne dla obszarów górskich i nizinnych. Planowane, kluczowe inwestycje mają na celu zwiększenie retencjonowania wody poprzez budowę lub modernizację małych urządzeń wodnych. Ponadto powstanie także zabudowa przeciwerozyjna dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).
Lasy Państwowe prowadziły już podobne projekty, uzyskując wsparcie finansowe z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013.
Dzięki przebudowie istniejących obiektów lub budowie nowych na obszarach leśnych jest retencjonowanych ok. 43,5 mln m³ wody. W czasie trwania projektu ponad 7000 obiektów w całej Polsce zostało odnowionych lub wybudowanych.
Przeciwdziałanie pożarom lasów
Trzecie przedsięwzięcie to odpowiedź na zapotrzebowanie na działania chroniące lasy przed powstawaniem pożarów, a także dążenia do minimalizowania ich skutków. Według statystyk prowadzonych przez LP większość pożarów nadal wywołują ludzie, ale szybkość i zasięg rozprzestrzeniania się ognia są uzależnione od czynników meteorologicznych oraz wilgotności ściółki. Wprawdzie LP dysponują infrastrukturą przeciwpożarową, ale zapotrzebowanie na ochronę lasów przed pożarami jest zdecydowanie większe, a co więcej jej poszczególne elementy muszą być na bieżąco modernizowane i dostosowywane do aktualnych potrzeb. Dotyczy to np. dostrzegalni przeciwpożarowych, z których większość jest nadal drewniana i często wymaga zastąpienia trwalszą konstrukcją czy dodatkowych samochodów patrolowo-gaśniczych, dzięki którym rosną szanse na szybkie ugaszenie pożaru jeszcze przed przybyciem straży pożarnej.
Celem projektu jest uzupełnienie już istniejącego systemu przeciwpożarowego. Głównym założeniem jest szybsze lokalizowanie źródła pożaru i minimalizowanie strat. To daje szansę na zmniejszenie średniej powierzchni pożarów. Łącznie w projekcie będzie uczestniczyło 135 nadleśnictw z całej Polski, głównie tych zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.
W ramach „pożarowego” projektu jest planowana budowa ok. 40 i modernizacja 19 dostrzegalni, zakup sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów, modernizację i doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD), budowę ok. 11 stacji meteorologicznych, a także wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego, w tym zakup 67 samochodów patrolowo-gaśniczych.
Takie działania mają zmniejszyć powierzchnie pożaru na terenach leśnych o co najmniej 10 proc. Natomiast powierzchnia lasów, w których zostanie ograniczone ryzyko pojawienia się pożaru wyniesie ok. 2,5 mln ha.
Ponadto dzięki systemowi monitoringu leśnicy otrzymają także informacje o pożarach, do których dochodzi na obszarach sąsiadujących z terenami zarządzanymi przez LP, np. w parkach narodowych, lasach miejskich, ale także na terenach rolnych i miejskich.
Źródło: Lasy Państwowe
Fot. Lasy Państwowe.
