Podczas moich wizyt w placówkach handlowych z przykrością stwierdzam, że zdarzają się jeszcze producenci mebli dziecięcych, którzy prawdopodobnie nie znają treści aktualnie obowiązujących polskich norm dotyczących wymagań bezpieczeństwa. Być może jest to wynikiem stosunkowo licznych zmian wprowadzonych do tej grupy norm w ostatnich kilku latach w formie nowelizacji lub aneksów. Sytuacji nie polepsza też wydawca norm – Polski Komitet Normalizacyjny, który w ostatnim czasie proponuje prawie wyłącznie wersje angielskie tych dokumentów.
Zestawienie aktualnych norm dotyczących mebli dla dzieci zamieszczono w tabeli.
Do podstawowych wymagań bezpieczeństwa stawianych meblom dziecięcym należą zagadnienia związane z ich wymiarami. Wymiary mebli i ich elementów decydują o bezpieczeństwie użytkowym przede wszystkim w zakresie unikania zagrożeń polegających na zakleszczeniu palców, kończyn, tułowia i głowy dziecka, możliwości niekontrolowanego wypadnięcia dziecka z mebla do leżenia i możliwości niekontrolowanego zahaczenia się o części ostre lub wystające z mebla.
Na przykładzie łóżeczek dziecięcych i łóżek piętrowych przedstawię przykłady najczęściej pojawiających się błędów wymiarowych w ofercie handlowej dotyczącej mebli dla dzieci.
Norma PN-EN 716-1+A1:2013 Meble – Łóżka dziecięce i łóżka dziecięce składane mieszkaniowe – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa stanowi, że wszystkie dostępne otwory, szczeliny i odstępy pomiędzy elementami łóżeczek powinny być mniejsze niż 7 mm lub powinny mieć wielkość od 12 do 25 mm lub od 45 do 65 mm. Pomiary tych wielkości należy przeprowadzać zgodnie z metodyką określoną przez PN-EN 716-2+A1:2013 Meble – Łóżka dziecięce i łóżka dziecięce składane mieszkaniowe – Część 2: Metody badań, co niestety dość często umyka uwadze producentów mebli i prowadzi do błędnych rozwiązań. Problem polega na tym, że zgodnie z PN-EN 716-2+A1:2013 pomiary należy przeprowadzać za pomocą próbników cylindrycznych lub stożków badawczych przy użyciu stosownej siły pomiarowej, a nie, jak to często bywa, za pomocą miary lub suwmiarki. W efekcie w placówkach handlowych spotykamy bardzo często łóżeczka, w których odstępy między szczeblinami boków lub szczytów oscylują w granicach 63 do 65 mm, co teoretycznie jest zgodne z wymaganiami PN-EN 716-1+A1:2013, jednak przy pomiarze przeprowadzonym za pomocą stożka o średnicy 65 mm, przy sile pomiarowej 30 N, dyskwalifikuje te meble jako niespełniające wymagań bezpieczeństwa.
Drugim często popełnianym błędem wymiarowym w produkcji łóżeczek dziecięcych jest sprawa wysokości boków i szczytów. Od wielu lat normy na łóżeczka stanowią, że odległość pomiędzy górną powierzchnią dna a górną krawędzią boków i szczytów powinna wynosić co najmniej 600 mm. Wymaganie to jest generalnie przestrzegane przez wszystkich producentów mebli.
Problem polega na tym, że jest również wymaganie dotyczące odległości między najwyżej położonym punktem miejsca podparcia stopy dziecka a górną krawędzią boków i szczytów, która również powinna wynosić co najmniej 600 mm. Co należy uznać za punkt podparcia stopy, wyjaśnia szczegółowo PN-EN 716-2+A1:2013, jednak najprostszy przykład stanowią boki szczeblinowe z dolną listwą wzdłużną, której górna krawędź często znajduje się nieco wyżej niż górna powierzchnia dna. W przypadkach takich łóżeczek wymaganie dotyczące minimalnej odległości 600 mm bardzo często nie jest spełnione.
Trzecim najczęściej popełnianym błędem, pośrednio związanym z wymiarami łóżeczek, są tak zwane punkty zahaczenia. Prawidłowo skonstruowane łóżeczko musi wykluczać możliwość zaczepienia się dziecka do mebla, na przykład poprzez luźne części odzieży. W wielu ocenianych przez nas łóżeczkach wymaganie to nie jest spełnione, zwłaszcza przez nieodpowiednie wymiary i kształt połączenia boków i szczytów. W omawianym zakresie nie ma jednoznacznych rozwiązań wymiarowych, gdyż spełnienie tego wymagania sprawdza się za pomocą pętli łańcuszka badawczego przymocowanej do ciężarka kulistego o masie 2,5 kg i średnicy 115 mm, która nie może zawisnąć po przyłożeniu do ocenianego punktu mebla. W tym zakresie polecamy producentom mebli zaopatrzenie się w sumie niezbyt drogi przyrząd badawczy, który metodą prób pozwoli na uniknięcie błędnych rozwiązań konstrukcji łóżeczka.
Przechodząc do omówienia problematyki wymiarów łóżek piętrowych, należy podkreślić, że mimo iż łóżka te przeznaczone są zarówno dla użytkowników dorosłych, jak i dla dzieci, większość wymagań związanych z wymiarami zostało zdefiniowane pod kątem minimalizacji ryzyka wypadków mogących przydarzyć się dzieciom.
Podobnie jak w przypadku łóżeczek dziecięcych najwięcej niezgodności z wymaganiami normy PN-EN 747-1:2012 Meble – Łóżka piętrowe i łóżka wysokie – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa, wytrzymałości i trwałości należy odnotować w zakresie wymiarów dostępnych otworów, szczelin i odstępów między elementami. Szczególnie często omijane jest wymaganie dotyczące odstępów pionowych między bokiem łóżka i barierkami zabezpieczającymi lub samymi barierkami, które powinny wynosić minimalnie 60 mm do maksymalnie 75 mm.
Norma PN-EN 747-1:2012 precyzuje również wymagania wymiarowe dotyczące drabinki i jej elementów, co również nie jest zawsze przestrzegane przez producentów łóżek.
Mniej problemów niż w przypadku łóżeczek dziecięcych występuje w zakresie bezpiecznej wysokości wewnętrznej łóżek piętrowych. Minimalna odległość między górną powierzchnią płaszczyzny podstawy łóżka a górną krawędzią barierki wynosząca 260 mm jest z reguły przestrzegana, jednak wymaganie dotyczące trwałego oznaczania maksymalnej wysokości materaca (co najmniej 160 mm poniżej górnej krawędzi barierki) jest dość często pomijane.
Podobnie jak w łóżeczkach dziecięcych norma PN-EN 747-1:2012 Meble – Łóżka piętrowe i łóżka wysokie – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa, wytrzymałości i trwałości wprowadza wymagania wymiarowe dotyczące zabezpieczania przed zahaczeniem podczas użytkowania. W tym przypadku elementy wystające pionowo na szczycie łóżka górnego powinny mieć minimalny, nieprzerywany wymiar poziomy 300 mm lub minimalny, nieprzerywany wymiar pionowy 600 mm lub też powinny posiadać określone normą zaokrąglenia o wymiarach zależnych od szerokości elementu wystającego.
Opisane w niniejszym artykule zagadnienia związane z wymiarami stanowią tylko jeden z elementów wymagań bezpieczeństwa zawartych w normach PN-EN 716-1+A1:2013 Meble – Łóżka dziecięce i łóżka dziecięce składane mieszkaniowe – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa i PN-EN 747-1:2012 Meble – Łóżka piętrowe i łóżka wysokie – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa, wytrzymałości i trwałości. Zgodnie z tytułem drugiej z wyżej wymienionych norm meble te muszą przejść z wynikiem pozytywnym bardzo trudne badania związane z oceną wytrzymałości i trwałości konstrukcji. Zdecydowana większość tych badań prowadzonych w laboratorium naszego ośrodka wykazuje, że polscy producenci mebli dziecięcych wytwarzają meble solidne pod względem konstrukcyjnym i materiałowym.
Przedstawione w artykule niezgodności tych mebli z wymaganiami wymiarowymi wskazują tylko na konieczność pilnego śledzenia norm europejskich, by uniknąć często bardzo łatwych do naprawienia błędów i uchybień powodujących kłopoty w obrocie handlowym – zarówno krajowym, jak i w eksporcie.
Łucjan Kokorniak
Inżynierski Ośrodek Kształtowania
Jakości Wyrobów „ATEST” Sp. z o.o.
tel. +48 61 8 652 689
tel. kom. +48 604-869-286
atesty-meble@atesty-meble.pl
www.atesty-meble.pl
.